ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΑ ΤΑ ΛΕΦΤΑ...

Βήμα της Κυριακής...

Αισθητή ήταν η άνοδος των επιδόσεων των μεγάλων επιχειρήσεων του βιομηχανικού τομέα στην εφετινή κατάταξη εταιρικής λογοδοσίας και υπευθυνότητας Αccountability Rating Greece 2009. Εκτός από τον Τιτάνα που για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά κατέλαβε την πρώτη θέση και την 3Ε CocaCola που ακολούθησε με ελάχιστη διαφορά, άλλες12 βιομηχανικές επιχειρήσεις από τους κλάδους τηςμεταλλουργίας, των τσιμέντων, των πετρελαιοειδών και της ενέργειας περιλαμβάνονται στην 25άδα των κορυφαίων εταιρειών της κατάταξης του 2009 που παρουσιάζεται σήμερα από «Το Βήμα».
Ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών για άλλη μια χρονιά συγκέντρωσε κατά μέσον όρο την υψηλότερη βαθμολογία, με τρεις εταιρείες (Vodafone, Cosmote και ΟΤΕ) στη δεκάδα των κορυφαίων από πλευράς υπευθυνότητας και λογοδοσίας μεγάλων ελληνικών εταιρειών, ενώ συγκριτικά μικρότερη ήταν η βελτίωση στις επιδόσεις του τραπεζικού κλάδου. Ο μέσος όρος επίδοσης των 100 μεγαλύτερων, με βάση τον κύκλο εργασιών, επιχειρήσεων της χώρας που αξιολογήθηκαν εφέτος εμφανίζεται βελτιωμένος κατά 4,8% έναντι του μέσου όρου (17,5%) της κατάταξης Αccountability Rating Greece 2008, και οφείλεται κυρίως στην ουσιαστική βελτίωση του περιεχομένου των εκδιδόμενων κοινωνικών απολογισμών, αλλά και στην αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων που δημοσίευσαν το 2009 εκθέσεις αειφορίας ή κοινωνικούς απολογισμούς.
▅ Ευρύ φάσμα επιδόσεων
Σε γενικές γραμμές το φάσμα των επιδόσεων στην εφετινή κατάταξη που εκπονήθηκε από το Ινστιτούτο Κοινωνικής Καινοτομίας, εξειδικευμένη εταιρεία συμβούλων σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης και κοινωνικής πολιτικής, είναι εξαιρετικά ευρύ και κυμαίνεται από το 64% για τις τρεις πρώτες έως το 7% για την τελευταία από τις 100 εταιρείες. Παρά τη βελτίωση που σημειώθηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στις μέσες επιδόσεις, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι είναι ακόμη σχετικά λίγες οι μεγάλες ελληνικές επι χειρήσεις που αντιμετωπίζουν τα ζητήματα αειφορίας και υπευθυνότητας με στρατηγική προσέγγιση.
Το εύρημα αυτό εγείρει ερωτήματα για τη δυνατότητα αρκετών από τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες υπολείπονται σημαντικά από τους πρωτοπόρους στην κατάταξη, να διαχειριστούν με αποτελεσματικό τρόπο τα κοινωνικοοικονομικά και περιβαλλοντικά ρίσκα και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που συνεπάγεται η βιώσιμη ανάπτυξη.
Από την άλλη πλευρά, η θετική ανταπόκριση ορισμένων ελληνικών επιχειρήσεων στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις, όπως τεκμηριώνεται από τα αποτελέσματα της εφετινής αξιολόγησης, φαίνεται ότι αποτελεί τη μοναδική διέξοδο για την επανάκτηση της εμπιστοσύνης προς την επιχειρηματικότητα, που έχει πληγεί σε μεγάλο βαθμό το τελευταίο χρονικό διάστημα. Η πρωτοφανής χρηματοοικονομική κρίση και το πέρασμά της στην πραγματική οικονομία, η απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας, οι υποθέσεις περιβαλλοντικής ρύπανσης όπως αυτή του Ασωπού, τα θανατηφόρα και λοιπά σοβαρά εργατικά δυστυχήματα που συνέβησαν πρόσφατα σε βιομηχανικές μονάδες, οι περιπτώσεις παραβίασης των κανόνων ανταγωνισμού που ήλθαν στο φως της δημοσιότητας, οι δικαστικές αποφάσεις και τα πρόστιμα για καταχρηστικούς συμβατικούς όρους και χρεώσεις στις τραπεζικές συναλλαγές αποτελούν μερικά μόνο από τα επίμαχα σημεία που έπληξαν την εμπιστοσύνη προς τις επιχειρήσεις και ενίσχυσαν τις φωνές για περισσότερη υπευθυνότητα από την πλευρά των μεγάλων ελληνικών εταιρειών.
Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και τη βελτίωση που εμφανίζει εφέτος στο πεδίο της εταιρικής λογοδοσίας και υπευθυνότητας η βιομηχανία, η οποία κατά τεκμήριο αντιμετωπίζει και την αμεσότερη πίεση και ανάγκη «κοινωνικής νομιμοποίησης» σε ό,τι αφορά τον ευρύτερο περιβαλλοντικό και κοινωνικό αντίκτυπο που έχει η δραστηριότητά της. Ετσι ξεχωρίζουν οι περιπτώσεις μεγάλων εταιρειών που κατάφεραν να μετατρέψουν τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές προσδοκίες σε καινοτόμα προϊόντα ή υπηρεσίες, ή αυτών που εκδίδουν κοινωνικούς απολογισμούς, οι οποίοι παρουσιάζουν στοιχεία και μιλούν με διαφάνεια ακόμη και για θέματα που εκ πρώτης όψεως είναι ενοχλητικά για τη δημόσια εικόνα τους, όπως είναι οι εκλυόμενοι ρύποι του θερμοκηπίου, τα εργατικά δυστυχήματα και οι συνθήκες εργασίας, τα παράπονα και ο βαθμός ικανοποίησης των πελατών τους ή οι σχέσεις με την πολιτική εξουσία.
Στην εφετινή μάλιστα χρονιά πέντε από τις 28 μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις που εκδίδουν κοινωνικούς απολογισμούς (Τιτάν, Εμπορική Τράπεζα, Αεροδρόμιο Αθηνών, Ελληνικά Πετρέλαια και Αθηναϊκή Ζυθοποιία) προχώρησαν εθελοντικά σε κάποιας μορφής ανεξάρτητο έλεγχο και επαλήθευση των συναφών εκθέσεων και μη οικονομικών στοιχείων που δημοσιοποιούν.
▅ Κλιματική αλλαγή και επιχειρήσεις
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η ανταπόκριση των ελληνικών επιχειρήσεων στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οπως προκύπτει από τη σχετική ανάλυση του Ινστιτούτου Κοινωνικής Καινοτομίας, 22 από τις 100 μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες μετρούν και αναφέρουν τις εκπομπές ρύπων του θερμοκηπίου από τη δραστηριότητά τους, ενώ άλλες εννέα πολυεθνικές επιχειρήσεις με παρουσία στην Ελλάδα συμπεριέλαβαν στους κοινωνικούς απολογισμούς των ομίλων τους και τα σχετικά στοιχεία για τους ρύπους που παράγονται από τις θυγατρικές τους στην Ελλάδα. Στην πλειονότητα μάλιστα των περιπτώσεων (12 στις 22) καταγράφηκε μείωση έναντι των ποσοτήτων ρύπων διοξειδίου του άνθρακα που οι συγκεκριμένες εταιρείες είχαν εκπέμψει την προηγούμενη χρονιά.
Από το 2004 και μετά, οπότε και πρωτοπαρουσιάστηκε μέσω του περιοδικού «Fortune» από το διεθνές think tank Αccountability, πρωτοπόρο οργανισμό σε θέματα έρευνας της εταιρικής υπευθυνότητας, και τη βρετανική εταιρεία CSRnetwork, το Αccountability RatingΤΜ μετράει τον βαθμό κατά τον οποίο οι μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως ενσωματώνουν υπεύθυνες πρακτικές στον πυρήνα της επιχειρηματικής τους λειτουργίας.
Η συγκεκριμένη μεθοδολογία, που περιλαμβάνει τη μέτρηση περίπου 170 διαφορετικών κριτηρίων, βασίζεται στην αξιολόγηση στοιχείων που δημοσιοποιούνται από τις ίδιες τις εταιρείες και είναι προσβάσιμα από τον οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Μέσω αυτού του τρόπου αξιολογούνται από το 2007 κάθε χρόνο και στην Ελλάδα οι συναφείς επιδόσεις των 100 μεγαλύτερων βάσει κύκλου εργασιών επιχειρήσεων. Εκτός της Ελλάδας το Αccountability Rating έχει εφαρμοστεί για την αξιολόγηση των μεγαλύτερων εταιρειών σε περίπου 10 χώρες, ενώ όπως φαίνεται και από τα αποτελέσματα της εφετινής κατάταξης σε χώρες συγκρίσιμες με την Ελλάδα, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, έχει εκτός των άλλων συμβάλει στην αποτύπωση των ευφυών εκείνων εταιρειών που επιτυγχάνουν να αναπτύσσονται σε μακροπρόθεσμη βάση, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη βιώσιμη ανάπτυξη.