ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟΥ ΔΕΝΤΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΑΤΝΗΣ.

Χριστουγεννιάτικο Δέντρο:

Όπως φαίνεται, η αρχή του εθίμου αυτού βρίσκεται στον 8ο αιώνα μ.Χ. με «ηθικό αυτουργό» τον Άγιο Βονιφάτιο.

Κατά πάσα πιθανότητα ο Άγιος Βονιφάτιος θέλησε να εντάξει το χριστιανικό Χριστουγεννιάτικο δέντρο στις συνήθειες των ημερών αυτών προσπαθώντας να αντικαταστήσει παλαιότερα ειδωλολατρικά έθιμα που είχαν να κάνουν επίσης με δέντρα.

Έτσι το νέο έθιμο έγινε αποδεκτό από τους Χριστιανούς και άρχισε, όπως είναι φυσικό, να εξελίσσεται με το πέρασμα του χρόνου. Έως και τις αρχές του 16ου αιώνα απλά τοποθετούνταν, τις ημέρες των Χριστουγέννων, ένα έλατο κυρίως στους ναούς.

Κατόπιν άρχισαν να στολίζουν αυτό το δέντρο με διάφορα στολίδια και κεριά αναμμένα.

Η ιδέα των αναμένων κεριών ανήκει στον Μαρτίνο Λούθηρο (Martin Luther), τον ιδρυτή της Προτεσταντικής θρησκείας, αφού πρώτος τοποθέτησε αναμμένα κεριά στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο του σπιτιού του.

Εντωμεταξύ το Χριστουγεννιάτικο δέντρο άρχισε να εξαπλώνεται σε διάφορους λαούς, περνώντας ακόμα και στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού. Το 1833 έφτασε το έθιμο αυτό στην Ελλάδα. Το πρώτο Χριστουγεννιάτικο δέντρο που στολίστηκε στην χώρα μας, ήταν αυτό στα ανάκτορα του Όθωνα στο Ναύπλιο.

Η ευρεία εξάπλωση του εθίμου το καθιστά πλέον ένα εμπορεύσιμο αγαθό. Ο πρώτος άνθρωπος που ασχολήθηκε με το εμπόριο Χριστουγεννιάτικων δέντρων ήταν ο Αμερικανός Μαρκ Καρ, ο οποίος το 1851 πούλησε στην Νέα Υόρκη έλατα που έκοψε από ένα κτήμα του στην Πενσυλβάνια.

Από αυτό το κτήμα ίσως και να προερχόταν το δέντρο που αγόρασε ο Έντουαρντ Τζόνσον (Edward Johnson) και στόλισε για πρώτη φορά, το 1882 στην Νέα Υόρκη, με λάμπες ηλεκτρικού. Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο συνεχίζει την πορεία του στο χρόνο και κάποια στιγμή αρχίζει να εντάσσεται στον στολισμό του και η φάτνη. Η φάτνη, μια απεικόνιση δηλαδή του στάβλου που γεννήθηκε ο Χριστός, είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια πριν (όπως θα δούμε παρακάτω) με την διαφορά ότι ήταν «παραστάσεις» σε μεγάλο μέγεθος που δεν φτιάχνονταν μέσα στα σπίτια.

Τα χρόνια περνούν και δειλά δειλά κάνουν την εμφάνιση τους και τα πρώτα τεχνητά έλατα. Εμφανίζονται στην αγορά σε χαμηλότερη τιμή από αυτή των φυσικών διαθέτοντας επιπλέον το πλεονέκτημα της χρήσης τους επί μακρά σειρά ετών, γεγονός που τα κάνει ακόμα οικονομικότερα. Στις μέρες μας τα φυσικά δέντρα έχουν επανέλθει στην μόδα, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί μια πολύ προσοδοφόρα εμπορική αλυσίδα γύρω από την παραγωγή και την διακίνηση τους.

Επιστρέφοντας στα του οίκου μας, πρέπει να σημειώσουμε ότι το Χριστουγεννιάτικο δέντρο εκτόπισε το παραδοσιακό καραβάκι που στόλιζαν οι Έλληνες τις ημέρες των Χριστουγέννων. Σε ορισμένες περιοχές (κυρίως στα νησιά) εξακολουθούν να στολίζουν «καραβάκια», ενώ τα τελευταία χρόνια γίνεται μια αξιέπαινη προσπάθεια ορισμένων Δήμων της χώρας, να επαναφέρουν το έθιμο στην αρχική του μορφή, στολίζοντας στις πλατείες τους καραβάκια αντί για έλατα.

Πριν μιλήσουμε για την Χριστουγεννιάτικη φάτνη αξίζει να σημειώσουμε ότι το μεγαλύτερο φυσικό Χριστουγεννιάτικο δέντρο είχε ύψος 67,36 μέτρα. Στολίστηκε το 1950 στο Σιάτλ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και ήταν ένα έλατο της ποικιλίας Pseudotsga menziesii.

Χριστουγεννιάτικη Φάτνη:

H πρώτη φάτνη κατασκευάστηκε το 1224 μ.Χ. Ο Ιταλός Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης (Ο Φτωχούλης του Θεού, όπως έλεγε ο Καζαντζάκης) έστησε αυτήν την φάτνη στο Ιταλικό χωριό Greccio. Για την κατασκευή της χρησιμοποίησε ξύλα και άχυρα ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι τα ζώα ήταν πραγματικά. Από εκεί ξεκίνησε το έθιμο της Χριστουγεννιάτικης φάτνης και έφτασε ως τις μέρες μας όπου συνοδεύει τα Χριστουγεννιάτικα δέντρα που στολίζουμε στα σπίτια μας.
Μια από τις μεγαλύτερες Χριστουγεννιάτικες φάτνες που έχουν κατασκευαστεί, φιλοξενείται στην Αυστρία, στο μουσείο της πόλης Στάιερ. Φτιάχτηκε το 1930 και οι φιγούρες που την αποτελούν ανέρχονται στον εκπληκτικό αριθμό των 778!!!

ΠΗΓΗ: matia.gr